Cumhuriyetin getirdikleri
Cumhuriyetin getirdikleriDaha önce Osmanlı'nın son dönemlerini ve cumhuriyetin önemini anlatmıştık.(Bkz.)
Şimdi ise 'Cumhuriyetin getirdikleri' konusunu inceleyeceğiz.
*
Cumhuriyetle birlikte halk adeta kendisini yeniden bulmuştur.
Cumhuriyetin getirilerini birkaç ana başlık şeklince inceleyebiliriz.
1- Eğitim
2- Kadınlar
3- Toplumsal
4- Ekonomi
5- Sonuç
Eğitim
Öğretim birliğinin olmadığı bir ülkede her türlü kişisel amaçlarla güdülmüş düşüncelerin aşılandığı insanlar oluşur.Bu da özellikle devletin geleceğini tehdit eder.
Osmanlı'nın son zamanlarında azınlıkların okulları denetlenemiyor,kendi belirledikleri müfredatları uyguluyorlardı.Bunun sonucunda Türklere düşman kişilerin yetişmemesi olanaksızdı.
Cumhuriyetle birlikte eğitimde birlik sağlanmış oldu.Azınlıkların okulları,devlet okulları,özel okullar vb. tüm okullar devletin açtığı Milli Eğitim Bakanlığı'na(Maarif Vekaleti)bağlandı.
Sadece bu kadarıyla sınırlı değil.
Kızlarımızın okula gitmesi genç cumhuriyetin politikalarındandır.
Harf Devrimi ile,Osmanlı'nın hiç sahip çıkmadığı Türkçe'miz yeniden tüm ışığıyla ortaya çıkmış,bazılarını fena halde kızdırmıştır.
Kadınlar
Atatürk'ün en büyük hedeflerinden birisi,kadınlarımıza seçme-seçilme hakkının tanınması ve kadınlarımızın sosyal hayatlarının oluşmasıydı.
Neyi,ne zaman gerçekleştireceğini çok iyi bilen Mustafa Kemal,1930'da belediye seçimlerinde,1933'te muhtar,1934'te milletvekili seçme ve seçilme hakkı kazanmışlardır.
Böylece Türkiye,Avrupa'da 7.,İslam ülkelerinde 1. olarak kadınlara seçme-seçilme hakkı uygulayan ülke olmuşuzdur. Kadınlarımızın kavuştuğu hakları sadece bunlarla sınırlı değil tabikide.
*
Eski Türk Devletlerinde kadınlar aile hayatında, mirasta, devlet yönetiminde hak sahibiydiler. Osmanlı Devleti’nde ise İslamiyet'in de etkisiyle kadınlar birçok sosyal, kültürel ve siyasi haktan mahrumdu. Örneğin; nüfus sayımında toplama dahil edilmiyorlardı, aile hayatında haremlik-selamlık vardı, yüzlerini peçeyle örtmek kanunlar nedeniyle zaruriydi, evlenme, boşanma ve miras işlerinde ikinci plandaydılar ve devlet memuru olamıyorlardı.Çağdaş, demokratik ve laik bir Türk toplumunu hedefleyen başta Mustafa Kemal Atatürk, dönemin hükümetleri ve kadınların insan haklarından eşit olarak yararlanması için gerekli düzenlemeleri yapmışlardır.
Toplumsal
Çağın gerisinde kalmış Osmanlı artık bitmişti.Yeni Türk Devleti çağdaş uygarlıklar seviyesine ulaşmak için önündeki tüm engelleri bir bir kaldırıyordu.
Kılık-kıyafet devrimi ile fes ve peçe kaldırılmış, çağdaşlığa bir adım daha yaklaşılmıştı.
*
Tekke, zaviye ve türbeler Osmanlının son zamanlarında dini bir topluluk olmaktan çıkmış,tamamen çıkarlarına göre hareket eden kişilerle dolmuştu.
Bu durumun getirdiği yüzlerce problem arasında Atatürk'ün en rahatsız olduğu yönü ise,halkımızdan bazı insanların o kişilere katılıp dine göre olduğunu iddia ettikleri şeyleri daha doğrusu kendi çıkarlarını o insanlara aşılıyorlardı.
Bu devrimle bu kargaşa da ortadan kalkmış oldu.
*
"Hoca,efendi,bey,hanımefendi,hazret,ağa" gibi hitap biçimleriyşe veya baba adına getirilen eklerle söylenilen isimlere göre tanınırdı insanlar.(Hüseyinoğlu Mustafa gibi.)Bu durum gelişmiş ülkelerin hiç birinde yoktu.Atatürk'ün hedeflerinden birisi olan Soyadı Birliği,1934'te kabul edildi.5 ay sonra da,Gazi Mustafa Kemal'e 'Atatürk' soyadı verildi.(Bu soyadı,kanuna göre hiç kimse tarafından alınamamaktadır.)
*
Osmanlı'da ölçü birimleri dirhem,okka,arşın,kulaç vb. şeklindeydi.Bu da Batı ile bütünleşmesini daha da zorlaştırıyordu.
1931'de çıkan Ölçüler ve Ayar Kanunu ile bu sorun da çözüme kavuştu.Ayrıca takvimin değişmesi,uluslararası rakamların kabulü ve resmi tatil gününün Cuma'dan Pazar'a alınması bunlardan bazılarıdır.
Ekonomi
Bir ülkenin en önemli kalelerinden birisi ekonomisidir.
Atatürk bunu bildiğinden,bu alanda devrimlerine ayrı bir özen gösteriyordu.
Aşar'ın kaldırılması,çiftçinin özendirilmesi,Toprak reformu(Dünyadaki ekonomik krizden dolayı gerçekleşemedi),Örnek çiftliklerin kurulması(Atatürk Orman Çiftliği) ve Sanayi Teşvik Kanunu gibi birçok devrimle ekonomimizin gelişmesi için çaba sarf edilmiştir.
Tüm devrimlerin ortak özelliği
Atatürk halkına güveni sayesinde savaşları kazanmış,Cumhuriyeti kurmuş,devrimlerini gerçekleştirmişti.
Tüm devrimler halktan alınan güçle,güvenle mümkün olmuştur.Bugün bile bu devrimler geçerliliğini koruyor ise Atatürk'ün ileri görüşlü olduğunu söylememek,imkansızdır.
Tüm devrimlerin ortak özelliği; halkı aydınlatmak,yükseltmek,dünyaya açmak içindir.
| Etiketler: Cumhuriyetin getirdikleri, kazanımlar, Türkiye, Atatürk Okunma sayısı: |